Logowanie
Rejestracja
  * *
* *
   
Chcę przystąpić do społeczności:
Resetowanie hasła

Jaskinia Raj

29 lipiec 2009 15:17:35 | Joanna Pszonka;

Około 10 km na południowy-zachód od Kielc znajduje się jedna z najpiękniejszych polskich jaskiń - Jaskinia Raj. Jaskinia ta położona jest w północnym zboczu wzgórza Malik w Paśmie Bolechowickim Wzgórz Chęcińskich - podsumowując w Górach Świętokrzyskich.

Jaskinia Raj została utworzona w wyniku działalności procesów krasowych w obrębie dewońskich wapieni = wapieni powstałych około 400 mln lat temu. Procesy krasowienia szczególnie intensywnie działały w paleogenie, neogenie, plejstocenie i holocenie, czyli przez ostatnie 65 mln lat. W tym czasie komory jaskini zostały bardzo powiększone.

Pierwszymi odkrywcami i zarazem mieszkańcami tej świętokrzyskiej jaskini byli neandertalczycy i miało to miejsce 50 000 lat temu.  Najprawdopodobniej kilka tysięcy lat p.n.e wejście do jaskini zostało całkowicie zasypane. W związku z tym aż do XX wieku n.e. nikt nie wiedział o jej istnieniu. Aż do XX wieku tzn. do 1963 roku. Właśnie wtedy, podczas wydobywania kamienia do celów budowlanych w łomie na wzgórzu Malik, Józef Kopeć i Feliks Wawrzyńczyk przypadkowo natrafili na jaskinię. Wieść o odkryciu rozeszła się po okolicy. Wkrótce do jaskini wtargnęli nastolatkowie z pobliskiej miejscowości Sitkówka. Niestety ich pobyt zakończył się zniszczeniem przepięknych form naciekowych, jakie pozostawiają po sobie zjawiska krasowe. W celu uniknięcia podobnych sytuacji oraz ewentualnych wypadków, odkrywcy jaskini przysypali ją blokami skalnymi. Rok później, w 1964 roku, do jaskini weszli uczniowie Technikum Geologicznego z Krakowa, którzy odbywali w tym terenie letnie praktyki terenowe. Uczniowie, zachwyceni jej pięknem, nazwali ją Rajem. Być może uczniowie z Krakowa nadali jaskini takie miano, aby podkreślić jej kontrast z pobliską, niewielką jaskinią Piekło, która nie zachwyca tak bardzo jak ta, wówczas nowoodkryta. Obecność uczniów w Jaskini Raj jest o tyle ważna, ponieważ to oni nadali odkryciu odpowiedni rozgłos. Najpierw uczniowie poinformowali swoją nauczycielkę Mirosławę Boczarską, a następnie Sekcję Speleologiczną Polskiego Towarzystwa Przyrodników. W tym czasie wejście do jaskini było maskowane, aby uniknąć jej dewastacji przez miejscową ludność. Gdy zastanawiano się nad sposobami zagospodarowania jaskini, do prasy przedostała się informacja o istnieniu niezwykłej formy krasowej. Od tej pory ciekawscy licznie przybywali, aby zobaczyć niecodzienne zjawisko. Oczywiście niekontrolowane odwiedziny spowodował kolejne zniszczenia. W takiej sytuacji Świętokrzyski Oddział Instytutu Geologicznego zamknął otwór wejściowy kratą, a Państwowa Rada Ochrony Przyrody ustaliła, że jaskinia zostanie udostepniona dla ruchu turystycznego. Rozpoczęto prace mające na celu przystosowanie jaskini dla zwiedzających - były to prace budowlane, górnicze, geologiczne, paleontologiczne, a także archeologiczne. 10 maja 1972 roku Jaskinia Raj została oddana do użytku turystycznego. Długość odkrytych do tej pory korytarzy Jaskini Raj wynosi około 240 metrów, ale trasa turystyczna liczy 150 metrów.

Zwiedzanie odbywa się pod opieka przewodnika. Oglądanie jaskini rozpoczyna się w niewielkim muzeum. To tutaj przewodnik opowiada, wspomagając się różnymi rekwizytami i wystawami, o powstawaniu jaskiń i innych form krasowych; to tutaj turyści mają okazję zobaczyć szczątki kości prehistorycznych zwierząt szukających w jaskini  schronienia; to tutaj wystawione są kamienne narzędzia pracy neandertalczyków. Wszystkie prezentowane w gablotach eksponaty są znaleziskami odkrytymi podczas przebudowy jaskini dla turystów. Na zakończenie zwiedzania muzeum wszyscy swą uwagę skupiają na trzech, naturalnej wielkości, woskowych figurach człowieka neandertalskiego. Z muzeum do jaskini prowadzi sztolnia wejściowa, która została zaprojektowana i zbudowana z myślą o turystach. Sztolnia ta pełni też rolę zabezpieczającą mikroklimat panujący w jaskini, który jest niezmienny przez cały rok. Temperatura wewnątrz jaskini wynosi około 10 st. C, a wilgotność - około 95%. Początek i koniec trasy turystycznej znajduje się w Komorze Wstępnej. To w tej komorze, w jej górnej części, znajdował się otwór, którym pierwsi odkrywcy przedostali się do jaskini. Tuż za Komorą Wstępną znajduje się największe ze wszystkich pomieszczeń jaskini, Komora Złomisk. Jej nazwa pochodzi od dużych bloków skalnych, które oderwały się od stropu i tworzą rumowisko skalne. Z Komory Złomisk do sąsiedniej Sali Kolumnowej prowadzi sztucznie przekopany korytarz. Na dnie Sali Kolumnowej występują misy naciekowe, tworzące niewielkie jeziorka. Aby nie niszczyć tych form wybudowano mostek, który prowadzi do Sali Stalaktytowej. Jak łatwo się domyśleć, nazwa tej komory wywodzi się od licznego nagromadzenia stalaktytów - miejscami nawet 200 stalaktytów na powierzchni jednego metra kwadratowego. Obok Sali Stalaktytowej znajduje się Komora Wysoka, skąd trasa turystyczna prowadzi spowrotem do Komory Wstępnej.

Naprawdę trudno jednoznacznie stwierdzić, która z tych sal jest tą najpiękniejszą, ponieważ w każdej występują niepowtarzalne, rozbudzające fantazję formy naciekowe. Najwięcej jest form zwisających ze stropu (tzw. stalaktytów). Przybierają one przenajróżniejsze kształty: stożki, kule, rurki nazywane makaronami, ... Nacieki jaskiniowe występują też na dnie jaskini (tzw. stalagmity). Jeżeli stalaktyt połączy się ze stalagmitem tworzy się kolumna, nazywana inaczej stalagnatem. Szczególnie jeden stalagnat zapada w pamięci = stalagnat w kształcie harfy.

Po przejściu jaskiniowej trasy turystycznej chyba każdy zgodzi się, że nazwa tej jaskini jest bardzo trafna.

Więcej informacji na stronie www.jakiniaraj.pl oraz "Jaskinie Gór Świętokrzyskich - przewodnik turystyczny" autorstwa Michała Paszkowskiego.